Yargıtay’dan emekli maaşlarıyla ilgili kritik karar: Bankalar bloke koyabilecek
Tüketici kredileri nedeniyle maaşlara haciz yasağı kalktı, emekliler kredi sözleşmelerini imzalamadan önce dikkatli olmalı
Emeklilerin maaşlarına haciz ya da bloke uygulanmasına yönelik yıllardır süren tartışmalara Yargıtay son noktayı koydu. İçtihatları birleştirme kararı alan Yargıtay, bankaların emeklilere kullandırdığı tüketici kredileri karşılığında alınan rıza ve muvafakat beyanlarını geçerli kabul etti. Bu karar ile birlikte emeklilerin maaşlarına, kredi sözleşmesinde yer alan açık rıza doğrultusunda doğrudan bloke konulabilecek.
Yıllardır uygulanan haciz yasağı kalktı
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereği, emekli maaşları yalnızca nafaka borçları ve SGK alacakları için haczedilebiliyordu. Ancak Yargıtay’ın 2024 yılında aldığı içtihat birleştirme kararıyla, kredi sözleşmesinde yer alan “onay”, “rıza”, “mahsup” ve “takas” maddeleri geçerli sayılarak bu koruma kısmen kaldırıldı.
Açık rıza varsa maaşa bloke mümkün
Yargıtay kararında, Anayasa’nın 48. maddesi olan “Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetine sahiptir” hükmüne atıf yapılarak, emeklinin kredi kullanımı sırasında verdiği açık rıza beyanının sözleşme özgürlüğü kapsamında geçerli olduğu belirtildi. Böylece emekli vatandaş, kredi alırken sözleşmeye imza atıp rıza verdiyse, banka doğrudan maaşına bloke koyabilecek.
Milyonlarca emekliyi ilgilendiren emsal karar
Karar, bankaların kredi tahsilat süreçlerinde farklı uygulamalarını sona erdirerek birliğin sağlanması açısından önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. Milyonlarca emeklinin etkilenebileceği bu kararla birlikte, artık maaş haczinden korunma ancak kredi sözleşmesinde rıza verilmemesiyle mümkün olacak.
Maaşın ne kadarına bloke konulacak? Belirsizlik sürüyor
Yargıtay kararında dikkat çeken bir diğer nokta ise maaşın hangi oranına bloke konulacağına ilişkin belirsizlik. Örneğin, maaşı 20 bin TL olan bir emeklinin 25 bin TL tutarında kredi borcu bulunması halinde, bu maaşın tamamına mı yoksa bir kısmına mı bloke konulacağı sorusu yanıtsız kaldı. Bu durumun icra daireleri ve bankalar arasında farklı uygulamalara yol açabileceği değerlendiriliyor.
Emeklilere önemli uyarı: Her sözleşme maddesini dikkatle okuyun
Kararın ardından uzmanlar, emekli vatandaşlara kredi kullanırken imzaladıkları sözleşmeleri detaylı bir şekilde incelemeleri ve rıza beyanı içeren maddelere özellikle dikkat etmeleri gerektiğini vurguladı. Zira sözleşmede yer alan rıza beyanı, emeklinin maaşının bir kısmı ya da tamamı üzerinde tasarruf hakkını kaybetmesine neden olabilir.
Bazı üyeler karşı çıktı ama karar oy çokluğuyla geçti
İçtihat birleştirme sürecinde Yargıtay’da farklı görüşler dile getirildi. Bazı üyeler, emekli maaşının sosyal devlet ilkesi gereği korunması gerektiğini ve bu tür rızaların baskı altında alınabileceğini savunsa da, çoğunluk kredi sözleşmesinde verilen rızanın geçerli olduğunu belirtti. Karar oy çokluğuyla kabul edilerek Resmi Gazete’de yayımlandı ve yürürlüğe girdi.
Yeni bir dönemin başlangıcı
Yargıtay’ın bu kararı, emekliler için yeni bir dönemin başlangıcı anlamına geliyor. Artık kredi çekerken imzalanan her sözleşme maddesi, emeklinin gelecekteki maaşları üzerinde doğrudan etkili olabilir. Bu nedenle hem emeklilerin hem de bankaların sözleşme süreçlerini daha şeffaf ve açık hale getirmesi bekleniyor.
