Ziyneti Kocabıyık Tatil planlarının yapılmaya başladığı şu sıralarda uzmanlar güneşin zararları konusunda uyarıyorlar. Üst üste gerçekleşen güneş yanıklarının en öldürücü kanser türlerinden biri olan melanom gelişme riskini artırdığını söyleyen Türk Radyasyon Onkolojisi Derneği Başkanı Prof. Dr. Esra Kaytan Sağlam “Ultraviyole ışınlar DNA’yı bozuyor. Sık sık güneş yanığı olan kişilerde DNA kendini onaramadığı için deri kanseri gelişiyor. Melanom görülme sıklığı diğer kanserlere göre hızlı bir artış göstererek son 30 yılda yüzde 237 oranında arttı” dedi. GENETİK ÖNEMLİ Vücuttaki benlerdeki değişikliklerin kanser habercisi olabileceğini hatırlatan Prof. Dr. Sağlam “Melanom vakalarında ben sayısının kanser gelişim riskini artırdığı görülmektedir. Vakaların yüzde 25’inde, vücutta 1-2 düzensiz ben, 50’den fazla da basit ben vardır. Yani ne kadar fazla benininiz varsa kanser gelişimi açısından dikkatle takip edilecek gruba girersiniz” dedi. Cilt kanserlerinde ölüm sebeplerinin yüzde 75’ini melanomun oluşturduğunu ifade eden Prof. Dr. Esra Kaydan Sağlam “Hastalığın ortaya çıkışında çevresel faktörlerin yanı sıra genetik faktörler de önem taşıyor. Ailede melanom geçirmiş bir yakının olması daha önce melanom geçirmiş olmak, erkek olmak ve benlerin düzensiz olması risk faktörleridir. Bu risk faktörlerinin üçünün birlikte olması riski 20 kat artırır” dedi. BAĞIŞIKLIK TEDAVİSİ Erken dönemde yakalanmış kanser vakalarında şüpheli benlerin lekelerin cerrahi işlemle çıkarıldığını anlatan Prof. Dr. Sağlam “İhtiyaca göre basit kemoterapi tedavisi yapılabilir. Yaygın cilt kanseri vakalarında kişiye özel hedefli tedaviler ya da hastalığın immünolojik yapısından dolayı bağışıklık sistemi üzerinden çalışan bazı ilaçlarla başarılı tedaviler verilebilmektedir” diye konuştu. KREM BAZEN ÇARE DEĞİL Güneş kremi kullanmak bazı deri kanseri türlerinin ortaya çıkışını engelleyemiyor. Bu sebeple uzmanlar, güneş hasarını engellemek için saat 11.00-16.00 saatleri dışında güneş kremi sürerek güneşlenmeyi tavsiye ediyor. ÇOCUKLAR VE ERKEKLER RİSKTE Melanom gelişimi açısından çocuklar ve erkekler risk grubunda bulunuyor. Çocukların cildinin yetişkinlere oranla 3 kat daha hassas olduğunu söyleyen Prof. Dr. Esra Kaytan Sağlam “Ayrıca bağışıklık sistemleri tam olarak gelişmediği için hasarların onarımı da zor olmaktadır. Cilt kanserlerinin önemli bir bölümü çocukluk çağında geçirilen cilt yanıklarından kaynaklanır” dedi. Melanomun erkeklerde kadınlara oranla daha fazla görüldüğüne de işaret eden Prof. Dr. Kaytan, deri kanseri açısından dikkat edilmesi gereken hususları şöyle sıraladı: ¥ Güneşe çıkmadan en az 20 dakika yüksek önce mutlaka yüksek faktörlü güneş kremi sürün. Kremi zaman zaman tekrarlayın. ¥ Büyüyen, kanayan, koyulu açıklı farklı renkleri olan ve renk değiştiren cilt lezyonları için mutlaka doktora gidin. ¥ Açık ten renkli kişiler, yüksek risk altındadır. Daha ciddi bir koruma uygulanmalıdır. Açık tenli erkeklerde en sık gövdede, kafada saçlı deride ve boyunda, kadınlarda ise en sık alt bacaklarda görülür. ¥ Koyu ten renkli kişilerde, avuç içi ayak tabanı el ve ayak tırnak içlerinde oluşabilir. Ayrıca melanom ağız içi, genital, makat bölgesi gibi hiç güneş görmeyen bölgelerde de ortaya çıkabilir.