Emekli Aylıklarında Yeni Dönem: Aylık Bağlanma Oranında Artış Öngören Teklif TBMM'de
Milyonlarca emekliyi yakından ilgilendiren aylık bağlanma oranına (ABO) ilişkin önemli bir düzenleme Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) sunuldu. Mevcut uygulamada yüzde 2 olan yıllık bağlanma oranının yüzde 3’e çıkarılmasını içeren kanun teklifi, emekli maaşlarının hesaplanma yönteminde köklü bir değişikliği gündeme taşıyor. Teklif yasalaşırsa, hem mevcut çalışanlar hem de gelecekte emekli olacak kişiler için maaşlarda önemli bir artış yaşanabilecek.
Mevcut Sistem Nasıl İşliyor?
Hali hazırda yürürlükte olan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, emekli aylıkları çalışılan her bir yıl için yüzde 2 oranında hesaplanıyor. Buna göre, örneğin 25 yıl boyunca sigortalı olarak çalışan bir kişi, prime esas kazancının yüzde 50’si kadar emekli aylığı alabiliyor. Bu oran, hizmet süresi 25 yılın altında olan kişilerde daha da düşük seviyelerde kalıyor. Uzun vadede bu sistem, özellikle düşük maaşla çalışan ve sigorta primleri asgari düzeyden ödenen bireyler için yetersiz bir emekli aylığına neden oluyor.
Yüzde 3 ABO ile Emekli Maaşlarında Hissedilir Artış
TBMM’ye sunulan yeni kanun teklifiyle yıllık bağlanma oranının yüzde 3’e çıkarılması planlanıyor. Bu değişiklik hayata geçerse, 25 yıl boyunca sigortalı olarak çalışan bir bireyin emekli aylık bağlanma oranı yüzde 50 değil, yüzde 75 olacak. Başka bir deyişle, aynı çalışma süresine sahip kişiler mevcut sisteme kıyasla yüzde 50 daha fazla emekli aylığı alma hakkına sahip olacak. Bu durum yalnızca 25 yıl çalışanları değil, daha az ya da daha fazla sürede çalışmış olan tüm sigortalıları olumlu yönde etkileyecek.
Düşük Gelirlilere Önemli Katkı
Özellikle asgari ücret ya da ona yakın düzeyde maaşla çalışan sigortalılar için bu düzenleme oldukça önemli. Mevcut sistemde düşük prime esas kazanç nedeniyle alınan emekli maaşları, yoksulluk sınırının da altında kalabiliyor. Ancak aylık bağlanma oranının artırılması, düşük ücretli çalışanların da emekli olduklarında daha insani koşullarda geçinebilmesini sağlayacak. Aynı zamanda bu düzenleme, kadınlar ve kayıt dışı çalışma nedeniyle sigortalılık süresi kısa kalan bireylerin de maaşlarını daha yukarı çekebilecek.
Sisteme Güven Artacak
Uzmanlara göre bu tarz bir değişiklik, sigorta sistemine olan güveni de artırabilir. Vatandaşlar, çalıştıkları süre boyunca ödedikleri primlerin karşılığını emeklilikte daha anlamlı bir gelirle alacaklarına inanırsa, kayıtlı çalışmayı tercih etme eğilimi de yükselebilir. Bu da sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliği açısından olumlu bir tablo oluşturabilir.
Sırada Ne Var?
İlgili kanun teklifi şu anda Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülmeyi bekliyor. Komisyondan geçmesinin ardından Genel Kurul gündemine gelecek olan teklifin yasalaşması durumunda, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) emeklilik hesaplamalarında yeni oranları dikkate alacak. Yürürlüğe giriş tarihi ve düzenlemenin geriye dönük olarak uygulanıp uygulanmayacağı ise yasama sürecinde netleşecek.
Emeklilik Gelirinde Yeni Sayfa Açılabilir
Aylık bağlanma oranında yapılması öngörülen bu artış, uzun vadede emeklilerin yaşam standartlarını yükseltmeye yönelik önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Söz konusu teklifin yasalaşması halinde, özellikle uzun süre çalışmış, düşük prim ödemiş ya da emekliliğe hazırlanan bireylerin gelirinde anlamlı bir artış meydana gelmesi bekleniyor. Bu gelişme, Türkiye'deki sosyal güvenlik sisteminin yeniden yapılandırılması yönünde de önemli bir kilometre taşı olabilir.
