Hürmüz Boğazı’nda tansiyon yükseliyor: Beyaz Saray'dan İran’a uyarı
ABD: Hürmüz Boğazı’nı kapatmak 'aptallık' olur
İsrail ve ABD'nin İran'a yönelik saldırılarının ardından bölgesel gerilim Hürmüz Boğazı'na taşındı. İran’ın stratejik su yolunu kapatma seçeneğini değerlendirdiği yönündeki gelişmelerin ardından Beyaz Saray’dan dikkat çekici bir açıklama geldi. Beyaz Saray yetkilileri, “Trump, İran ile diplomatik çözüm yollarına açık. Ancak Hürmüz Boğazı’nı kapatmaları aptallık olur” ifadeleriyle Tahran yönetimini uyardı.
Stratejik su yoluna odaklanan dünya piyasaları
İran Meclisi'nin Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasına yönelik onay sürecini başlatmasının ardından, küresel enerji piyasalarında tedirginlik hâkim oldu. Özellikle ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine düzenlediği saldırı sonrası artan bölgesel tansiyon, dünyanın en önemli petrol geçiş noktalarından biri olan Hürmüz Boğazı’nı yeniden uluslararası gündemin merkezine taşıdı.
Hürmüz Boğazı enerji arzı için kritik önemde
Hürmüz Boğazı, Orta Doğu'dan dünya pazarlarına ham petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) sevkiyatının yapıldığı en stratejik geçit olarak kabul ediliyor. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Irak gibi ülkelerin ham petrol ihracatlarının büyük bölümü bu dar deniz yolundan geçiyor.
Petrolün üçte biri bu boğazdan taşınıyor
Günlük yaklaşık 20 milyon varil petrol ve petrol ürününün taşındığı Hürmüz Boğazı, deniz yoluyla sevk edilen küresel ham petrolün yaklaşık üçte birini oluşturuyor. Bu miktar, dünya genelindeki toplam petrol tüketiminin yüzde 20’sine denk geliyor.
Asya pazarı en büyük alıcı konumunda
Boğazdan geçen petrol ve doğal gazın önemli bir kısmı Çin başta olmak üzere Asya pazarlarına yöneliyor. İran’ın Çin’e yaptığı petrol sevkiyatlarının neredeyse tamamı Hürmüz Boğazı üzerinden gerçekleşiyor. Aynı şekilde Irak petrolünün yüzde 85’i, Suudi Arabistan’ın ise yüzde 35’i yine bu su yolundan taşınıyor.
Doğal gaz trafiği de tehlikede
Hürmüz Boğazı, sadece petrol değil doğal gaz ticareti açısından da küresel düzeyde önem taşıyor. Katar’ın LNG ihracatının yüzde 87’si Asya’ya, yüzde 13’ü ise Avrupa’ya bu güzergâh üzerinden ulaştırılıyor. Küresel doğal gaz ticaretinin yüzde 20’si bu boğazdan yapılıyor.
ABD, İran’ın hamlesine karşı diplomatik çözüm arıyor
Washington yönetimi, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma ihtimaline karşı bir yandan diplomatik çözüm çağrısında bulunurken, diğer yandan bu adımın küresel enerji arzını tehdit edeceğini vurguluyor. Beyaz Saray açıklamasında, “İran’ın böyle bir adımı bölgesel çatışmayı derinleştirir, küresel ekonomiyi riske atar” ifadeleri yer aldı.
İran’ın kararı bölgeyi ve piyasaları etkileyebilir
Uzmanlara göre Hürmüz Boğazı'nın kapatılması, sadece bölge ülkelerini değil, dünya çapında petrol fiyatlarını ve enerji güvenliğini de ciddi şekilde etkileyebilir. ABD'nin bu yöndeki uyarıları, olası bir müdahalenin de sinyallerini verirken, İran’ın nasıl bir yanıt vereceği merakla bekleniyor.
