Hastane Derindere Uzman Doktor Mehmet Çalık uyarıyor, Çocuklarda ateş nasıl kontrol altına alınır
Çocuklarda ateş neden olur? Nasıl kontrol altına alınır?
Ateş, vücut sıcaklığının ölçüldüğü yere göre ortalamadan 1 C dereceden daha yüksek olmasıdır. Rektal 38 C derece, oral 37.8 C derece, koltuk altı 37.3 C derecenin üzerinde olması ateş olarak tanımlanır. Sınıflamaya göre:
3839 C derece arası hafif ateş
3940 C derece arası orta ateş
40 C derece üzeri yüksek ateş
Ateş tek başına bir hastalık değil, vücudun bir savunma belirtisidir. Pek çok hastalığın ortak belirtisi olarak karşımıza çıkabilmektedir.
Ateş, çeşitli enfeksiyonlar veya enfeksiyon dışı uyarılarla, kişinin kendi için zararlı veya yabancı olarak tanımladığı maddelere karşı vücut ısısını yükselterek oluşturduğu bir savunma cevabıdır. Ateş kan akımını hızlandırır, mikropların çoğalmasını engeller. Kontrol altında tutulduğu sürece bağışıklık sistemi için faydalıdır. Bu nedenle ateşe hemen müdahale edilmemeli, çocuğun genel durumuna göre davranılmalıdır. Bazı çocuklar 38 C derece ateşte bile kendini kötü ve huzursuz hisseder, bazı çocuklar ise 39 C derecede bile koşup oynayabilirler. Bir noktadan sonra yorgunluk, huzursuzluk, rahatsızlık, iştahsızlık oluşturduğu için müdahale etmek gerekebilir. Bazı hassas çocuklar, 6 ay ile 6 yaş arasında yüksek ateşe bağlı havale geçirebilirler. Böyle hassas çocuklarda daha dikkatli olunmalıdır.
3 aydan daha küçük bebekler diğer çocuklardan daha farklı düşünülmelidir. Çünkü 3 ay altı bebeklerin bağışıklık sistemi henüz tam gelişmediği için ciddi enfeksiyonlara yatkınlık vardır. Bu yaş grubunda yüksek ateş ciddiye alınmalıdır. En kısa zamandan ateşin nedeninin tanımlanması için gerekirse hastaneye yatırılarak tetkik ve takip edilmeli, bir an önce tedavi başlanmalıdır.
3 ay üzeri bebeklerde sinir sistemi ve bağışıklık sistemi kısmen daha iyi gelişmiştir. Ağır enfeksiyonlar daha görünür, daha anlaşılır, ciddi enfeksiyonların tanımlanması daha kolaylaşmıştır. Bu yaş grubu üstündekilerde en sık ateş nedeni viral üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Ateş yanında öksürük, burun akıntısı, eklem ağrısı, baş ağrısı, boğaz ağrısı, kusma, iştahsızlık gibi belirtiler görülür. Bunlar sık görülen, antibiyotik gerektirmeyen ateş nedenleridir. Daha az sıklıkla, orta kulak iltihabı, sinüzit, zatürre, bademcik iltihabı, idrar yolu iltihabı, dizanteri, farenjit gibi enfeksiyonlarda ise antibiyotik gerekmektedir. Enfeksiyonlar dışında romatizmal hastalıklar, kollajen doku hastalıkları, metabolik hastalıklar, kanser gibi malign hastalıklar, kardiyojenik, gastrointestinal sistem hastalıkları da ateşe sebep olmaktadır.
Bazen dış etkenlere bağlı olarak da vücut sıcaklığı yükselebilir. Fazla sıcakta kalmak, sıcak çarpması gibi… Bebekleri sıcak ortamlarda fazla sarıp sarmalamak da vücut sıcaklığını yükseltebilir. Buna hipertermi denilmektedir. Bebekler diş çıkarırken bazı belirtiler yanında hafif ateş olabilmekte fakat 38.5 C derece üzeri ateş dişe bağlanmamalıdır.
Ateş Ölçme Yöntemleri:
Ölçüm yapılan yere göre ateş yüksekliği değişmektedir.
Koltuk altı: Koltuk altı silinerek kurulanmalı. Metal uç koltuk altının orta bölümünde cilde tam temas ettirilip, kol gövdeye tam olarak kapatılıp birkaç dakika bekletilerek ölçüm yapılmalıdır. Dış etkenlerden çabuk etkilenmez, güvenilir bir ateş ölçme yöntemidir.
Kulak: Kulak içine yerleştirilecek kısmın kirlenmemesi için filtre varsa takılır, nazikçe kulak içine yerleştirilir. 2-3 saniye içinde sesli uyaranla ölçüm yapılmış olur. Kulak enfeksiyonu varsa yanlış ölçüm yapılabilir. 3 aydan küçük bebekler için uygun değildir.
Cilt üzeri: Cilt ıslaksa kurulanır. Alın ve şakak kısmından yaklaşık 3-5 cm mesafeden tutularak düğmeye basılır. 1-2 saniye içinde ölçüm yapılmış olur. Güvenilir değildir. Bu sebeple birkaç kez ölçüm yapılması gerekebilir.
Makat: Metal uç anüse yaklaşık 1-1.5 cm kadar girecek şekilde tutulur. Popoyu iki taraftan sıkarak sabit kalması sağlanır. 30-60 saniye arasında ölçüm tamamlanır. Gerçek vücut sıcaklığına en yakın ölçüm sayılır. Makatta zedelenme yapabileceğinden ve hijyen açısından sorun oluşturabileceğinden sık tercih edilmez. Pratikte, hızlı ölçüm yapan cilt üzeri veya kulaktan ateş ölçer tercih edilebilir. Ateş tespit edilmişse koltuk altı ateş ölçer ile teyit edilebilir.
Yüksek ateşte yapılması gerekenler:
Ateş farkedildiğinde öncelikle fazla giysiler çıkarılır.
Ateş düşürücü ilaç verilir.
İlacın etkisi hemen başlamayacağı için çocuğun yüzü, başı, boynu, koltuk altı, kasıklar ıslatılır. Hatta ılık suyla (3034 C derece) duş aldırılabilir.
Sıvı alımı artırılır.
Ateş düşürmek için kolonya, alkol, sirke kullanılmamalıdır.
Aşağıdaki durumlarda mutlaka hastaneye başvurun.
3 aydan küçük bebekler
Ateşle birlikte ciltte döküntü ve lekeler varsa,
Ateşli havale durumu varsa
Genel durumunda dalgınlık ve uyku hali varsa
Zor nefes alıp veriyorsa
Kanser tedavisi alan çocuklar
Ateş düşürücü işlemlere rağmen ateşi düşmüyorsa
Bazı hastalık durumlarında ateşin düşük olması yani hipotermi de söz konusu olabilir. Hipotermi ölçülen ateşin 35 C derecenin altında olmasıdır. Daha çok prematüre bebeklerde görülebilmektedir. Bunun yanında açlık, travma, sepsis, ensefalit, metabolik hastalık ve şok gibi ciddi durumlarda da görülebilmektedir.
ADRES : Merkez Mah.Çobançeşme Cad. Burcu Sk. No:9 Kağıthane / İstanbul
TELEFON: 0212 888 3 000
WEB: www.hastanederindere.com
Haber Kaynak : New Göktürk Dergisi - Kenan Yılmaz
