Kadın - erkek ilişkileri üzerine Psikolog Meltem Özkandan sorularımızı yanıtladı. 

Kadın ve erkek ilişkisi hemen her ortamda gündeme gelen bir konu. Asırlardır kadınlar erkekleri, erkekler kadınları anlamaya çabalıyor. Varılan sonuç genelde aynı; "Sen ve ben farklıyız!"... Peki, yok mu bunun ortak yolu? Hem kadının hem erkeğin mutlu olabileceği noktaları bulmak bu kadar zor mu?

- İlişkilerde en çok hangi sorunlarla karşılaşıyorsunuz? Sıklıkla karşılaştığınız genel ilişki problemleri nelerdir?

İlişkilerde karşılaşılan sorunlar;

(a) İletişim çatışmaları

(b) Güven sorunu

(c) Eşlerin aileleri

(d) Ekonomi

(e) Zaman paylaşımı

(f) Anlaşılmama

(g) Öfke kontrolü

(h) Şiddet

Sıklıkla karşılaştığımız ilişki problemlerinin başında iletişim yetersizliği ve çatışmaları gelmektedir. Ekonomik sorunlar ve eşlerin birbirini anlayamaması da sık karşılaşılmaktadır.

- Çiftler hangi aşamada size terapiye geliyor?

Çiftler iletişim problemlerinin farklı düzeylerinde terapi desteği alabilmektedirler. Problemlerin eşler arasındaki ilişkisine etkisini fark ettikleri anda terapi desteği almaktadırlar. Ancak bunu erteleyen çiftler de son aşamaya gelince terapi desteğini almaktadırlar.

- Terapiye gelen çiftlere en radikal öneriniz neler oluyor?
Terapiye gelen çiftlere yönelik radikal önerilerden önce eşler ve aile bireylerinin öncelikle bir sorunlarının olduğunu ve bunun üstesinden gelebileceklerini fark ettirmek gerekmektedir. Bu doğrultuda çiftlerin sorunlarına göre bir yol haritası çizilmektedir. Ama terapinin temel noktası biz olabilirken ben kalabilmek üzerinedir.

- Sağlıklı bir kadın-erkek ilişkisi nasıl olur?
Biz içinde bireysel yaşamayı becerebilmektir. Yaşam döngüsü içerisinde kadına özgü davranış ve kişilik özelliklerinin varlığını erkeğin kabullenmesi; erkeğe özgü davranış ve kişilik özelliklerinin varlığını da kadının kabullenmesidir. Karşılıklı olarak dengeli özveri davranışlarıdır sağlıklı olan. Ne hiç ne hep bir taraf...

- İlişkide ilgi kaybının nedenleri nelerdir? Bir ilişkinin bitmeye yaklaştığı nasıl anlaşılır?
İlişkide ilgi kaybının nedenleri değişken olmaktadır. İlişkinin rutinleşmesi en temel unsurdur. Eşler arasındaki paylaşımların alışkanlık haline gelmemesi önemlidir. Sıradanlaşan, ne yapılacağının bilinmesi ilişkiyi monotonlaştırır. Bu monotonluğun fark edilmemesi ilişkinin bitmeye yaklaştığını gösterir.

- İlişkide kıskançlık, güvensizlik sorunlarının sebepleri nelerdir? Bu durum nasıl aşılır?
Kıskançlık veya güvensizliğin nedenleri daha çok içseldir. Duygu düzeyindeki kıskançlık ilişkiyi besler ve iyidir. Sevgi kaynaklıdır. Ancak düşünce ve davranış boyutundaki kıskançlıklar tehlikelidir. Ve sebebi kıskançlık veya güvensizliği yaşayan tarafın özgüven eksikliği veya yetersizliğidir. Bu durum kişinin iç görü kazandırılmasıyla aşılabilir. Bu da terapiyle mümkündür.

- İlişkide tartışmaların/kavganın sık yaşanma sebebi nedir? İlişkide kavga sonrası iletişim nasıl olmalıdır?
Bir ilişkide kavga veya tartışmalarının artmasının çok farklı nedenleri olabilir. Ancak davranış olarak çiftler birbirlerini dinlemedikleri için başlar. Kavga sonrası tarafların birbirlerine sakinleşmeleri için zaman vermeleri gerekir. Ve bireylerde nasıl sakinleşebileceklerini bilecek kadar kendilerini iyi tanımalıdırlar.

- Çiftler arasında kopan iletişim nasıl tekrardan kurulur? Bireylerin birbirlerine tekrar ilgi göstermeleri nasıl sağlanır?
Çiftler arasında kopan iletişim çiftlerin sorunlarına ve kişilik yapılanmalarına bağlı olarak formüle edilebilir. Bu bağlamda tek bir yol yoktur. İlişki düzeyinin aldığı yaranın boyutu onların birbirlerine ilgi gösterip göstermeyeceklerini belirler.

- Kısa sürse de, hatta çocuk olmasa da boşanmanın erkek ve kadın üzerinde iki sevgilinin ayrılmasından çok daha fazla psikolojik etki yaratmasının sebebi nedir?
Evlilik flört yaşantısına göre bireyler için çok daha önemlidir. Zira evlenmeye karar verme, evleneceği kişiyi seçme ve ona karar verme, evlilik hazırlıkları, isteme/istenme, söz,

nişan,düğün, cinsellik (ilk gece) derken evliliğe atfedilen birçok unsur ve davranış örüntüleri var. Buna birde toplumsal algı ve beklentileri katacak olursak çap daha da genişleyecektir. Ancak flört ilişkisi sadece iki kişi arasındadır. Teklif edilir ve kabul edilir. Zaman paylaşımı sadece duygusal ve kişilerin kendilerini tamamen ortaya koymamaları üzerine şekillenir. Bu anlamda ayrılık acısı (ki varsa) birliktelik süresi ve paylaşımlarına göre şekillenir. Ancak boşanma da yukarıda sayılan sürecin hazmedilmesi çok daha zordur.


- Son olarak neler söylemek istersiniz? Çiftlere önerileriniz nelerdir?
Çift ilişkilerinde saptanan iletişim yanlışlarını Gottman’lar 4 ana başlıkta toplamaktadırlar.

1- Aşağılama,
2- Eleştirme,
3- Yerine düşünme,
4- Duvar örme (susma).

Çiftler ilişki sorunlarının farkına varabilmeleri için öncelikle iletişimsizliklerine neden olan yaptıkları davranış yanlışlıklarını görebilmelidirler. Eğer siz, yanlış yaptığınızı kabul edip ona göre tepki verebilirseniz karşınızdaki ne kadar öfkeli veya tepkili olursa olsun öfke derecesinde azalma olacaktır. Suçlayıcı ve yıkıcı ifadeler her zaman refleksel agresyona dönüşebilir. İlişkilerde yapıcı ve tamamlayıcı yerine göre de eksikleri kapatıcı (görmezden gelerek veya önemini azaltarak) davranışlar içerisinde olunmalıdır. Etkin dinleme yeteneğini geliştirmek, iletişim becerilerini geliştirmek ve bunu davranışlara dönüştürmekte önemli oranda etkili olacaktır.