Çocuklara iç disiplin kazandırmak...
Artık üçüzlerim 13 yaşında. 5-6 yıl öncesi başlattığım Tekne Oruçları ile ilk heyecanını, ilk tamamlayabilme yetilerini algılayıp, geliştirip neredeyse Ramazan Orucu’nu bizimle birlikte tamamlayabilecek bilinç düzeyine eriştiler...
Evet, Ramazan ayının gelmesi itibariyle sağlıklı, akıl sahibi, gücü yeten yetişkinlerin tutmakta mükellef olduğu bir ibadettir Oruç. Peki "tekne orucu" nedir? Neden tutulmalı? Çocuğun gelişimi üzerinde bir faydası var mı? 5-9 yaş çocuklarınıza irade kazandırabileceğiniz bu yöntemi sizler için kaleme aldım.
Tekne Orucu, Ramazanda ayında çocukların büyüklere özenip oruç tutmak istemeleri sebebiyle anne babalarının hazırladığı bir programdır. Anadolu kültüründe görülmüş günümüze kadar uygulanmış. Bizler de küçüklüğümüzden hatırlarız, iftar heyecanını, tutabilen ve tutamayan her kim olursa olsun iftarda çikolata ödülünü hakettiğimiz nice ekmek çimdikleyip aşırdığımız Ramazan günlerini.
Artık benim de üçüzlerim 13 yaşında. 5-6 yıl öncesi başlattığım Tekne Oruçları ile ilk heyecanını, ilk tamamlayabilme yetilerini algılayıp, geliştirip neredeyse Ramazan Orucu’nu bizimle birlikte tamamlayabilecek bilinç düzeyine eriştiler... Olgunlaştıkça manevi dünyalarının da feyzlendiğini görmekteyim. Ergen öncesi sendromunu yaşamadan, ergenliğe geçiş süresinde daha sakin, saygılı, empati kurabilen, iletişim gücüne kalite ekleyen çocuklarım oluverdiler... Demek ki bu Hadisin içeriği boşuna değil: ''Oruç tut sıhhat bul.'' Maddi-manevi, bedenen ve ilmen sıhhatten bahsedilmektedir. Böylece çocuğunuzun; sahur (başlangıç-niyet etme) bilincini anlamasını, modellemesini, yaşamasını sağlamak için:
Sahurdan Öğlene kadar olan zamanlamasını planlayın..
İftar (tamamlama, müjdesini alma) başladığı bir niyet kararını devam ettirip tamamlayabilme yetisinin kazandırılması ve anlamlandırılmasının öğrenebilmesini, modellemesini yaşatmak için de öğlenden akşama kadar olan zamanlamadır.
Birlikte planlayın ve sonucu olarak ödüllendirin.. Her ikisi de uygulanmaktadır. Bu duygu ve davranış eylemi; "çocuğunuzun kendi isteği ve iradesiyle oruç tutma durumudur."
Unutmayalım ki...
Kişiliğin oluşmaya başladığı çocukluk döneminde, çocukların ileriki yaşamlarında bir yetişkin olarak yapmaları istenen davranışların temeli bu dönemlerde atılıyor. Bu nedenle, çocukları oruç tutmaya teşvik etmek ve onlara oruç alıştırmaları pratiği yaptırmak uygundur.
Bakınız bir örnekte; "Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Din Eğitimi Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi Dr. Remziye Ege, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ''çocuk sizden gördüğünü öğrenir, sizin yaşadığınızı modeller. Özellikle 0-7 yaş taklit ve modelleme döneminin en önemli unsuru, çocuklar için alıştırma dönemidir. İbadet konusunda Peygamber’in önerdiği de çocukları alıştırmaya yöneliktir'' demiştir.
Ayrıca "Tekne orucu" ve irade eğitimi üzerine Pedagog Güneş Bey'in bir ifadesini paylaşmak isterim. Çocuk eğitimi, çocuğa zoraki “davranış öğretmek” değil, ona “irade” kazandırabilmektir. Bir başka deyişle çocuğa “iç disiplin” kazandırmaktır. "Bugün anne babaların şikayet ettikleri birçok sorunun kökeninde, iç disiplin elde edememiş çocukların hallerini görüyoruz.” demiştir... Örneklendirmem gerekirse; ders çalışma ihmalinden, hazlarını kontrol edememelerine kadar... Ebeveyniyle iletişim kurması yerine çatışma halinde olması, öfkesini kontrol etme gücünün bile olamaması gibi...
“Peki, bu çocuk neden namaz kılamıyor?” Kılamaz, çünkü ruhunun gücü bedenine yetmiyor da ondan. Neden bu çocuk odasını toparlayamıyor? Neden bu çocuk vaktinde uyanamıyor? Neden bu çocuk öfkesine hakim olamıyor? Çünkü iradesi zayıf da ondan.
Nedir irade?
Pedagojide irade, çocuğun zorluklara karşı direnebilme gücü elde etmesidir. Kişinin kendisine gücü yetmesidir. Peki, çocuğa irade nasıl kazandırılır? Bir çocuğun irade kazanabilmesi, ancak “kendi yapabilmelerine” fırsat verilmiş olması ile mümkündür.
Neden? Çünkü aşırı korumacı anne babalar, çocuklarının “kendi yapabilmesine” fırsat vermezler de ondan. Böylesi anne babalar çocuklarına yemeklerini kendileri yedirir, ayakkabılarını kendileri giydirir, elbiselerini kendileri çıkartırlar... Halbuki çocuk, kendisine “yapabilme fırsatı verildiği kadar” güçlü bir iradeye sahip olur.
İşte bu yüzdendir ki Ramazan ayı, çocuklarına irade kazandırmak isteyen anne babalar için bulunmaz bir fırsattır. Zira bu ayda, anne babası oruç tutan neredeyse bütün çocuklar, oruç tutmaya özenir. Bu özentiyi bir kazanıma dönüştürmek mümkün.
Bu yılki Ramazan uzun yaz günlerine denk geldiği için çocuklar bütün bir günü oruçlu geçiremez belki ama onlar için “Tekne Orucu” imkanı sunulabilir.
Pedagog Güneş “Çocuğunu 'gerçekten' seven anne babalar, çocuklarını 'Sen daha küçüksün, büyüdüğünde oruç tutarsın' diyerek aşağılamak yerine, 'Demek sen de oruç tutmak istiyorsun' diyerek teşvik etmeli ve ona yol göstermeli. Ve böylece, yıllarca süren bir irade kazanımı eğitiminin ilk adımlarını atıyor… Daha çocuk yaşta çok susadığı halde 'kendi iradesi ile' bir bardak suyu 'hayır içmeyeceğim' diyerek iç disiplin elde eden çocukların eğer “ahlak eğitimi” de düzen içinde geçmişse, böylesi çocukların daha güçlü bir ruhsal donanıma sahip olduğu gözlenmektedir” demiştir.
Evet, "Tekne Orucu" sayesinde çocuklar gerçekten orucunu tamamlamış gibi hissedebiliyor.Biz ebeveynleri ile bir paylaşım mutluluğu daha yaşamış oluyorlar. Ergen öncesi çocuklarınıza bir eğitim metodu daha hatırlatmak istedim, fikrinize de sunuyorum.
Sizlerden gelen değerli yorumları, "tekne orucu" anılarınızı paylaşmanızı bekliyorum. Esen kalın, sağlıkla sevgiyle, huzurla dolu anlarınızın çoğalması dileklerimle...
İyi Ramazanlar...
